Οι μισθοί πέφτουν, τα προϊόντα ακριβαίνουν. Λιτότητα. Για να μπούμε στην Ευρώπη (κάποτε). Για να μπούμε στην ΟΝΕ (ύστερα). Για να μην μπούμε σε επιτήρηση (αργότερα). Για να ξεπεράσουμε την κρίση (τώρα). Όλα τα οικονομικά προβλήματα που προκαλούσαν και προκαλούν τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα (τραπεζίτες-βιομήχανοι κλπ) τα χρεωνόμαστε όλοι και τα πληρώνουν μόνο οι μεσαίοι και οι φτωχοί.
Πως μπορούν να αντιδράσουν οι εργαζόμενοι;
Από τη στιγμή που η παραγωγή άρχισε να μαζικοποιείται και να συγκεντρώνεται σε μεγάλες μονάδες, οι εργαζόμενοι έφτιαξαν σωματεία. Το έκαναν γιατί είχαν την ανάγκη να διεκδικήσουν συλλογικά τα δικαιώματά τους. Γιατί γρήγορα κατάλαβαν ότι η ατομική διαπραγμάτευση με τον εργοδότη δεν έβγαζε και ειδικά σήμερα, δε βγάζει πουθενά. Τα σωματεία δεν έχουν μόνο μισθολογικές διεκδικήσεις αλλά και γενικότερα θεσμικά αιτήματα που αφορούν τη ρύθμιση του εργασιακού τους βίου. Όσες όμως προσωρινές επιτυχίες και αν είχαν δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ένα πράγμα: τη νομοθεσία.
Οι κυβερνήσεις πιεζόμενες (ή και άμεσα ελεγχόμενες) περνούσαν νόμους που άφηναν τους εργαζόμενους σιγά-σιγά εκτεθειμένους στις διαθέσεις του κάθε εργοδότη. Επίσης, η διάρθρωση της αγοράς ήταν και είναι τέτοια που δεν επιτρέπει 'παληκαρισμούς' από την πλευρά της εργοδοσίας. Ο μύθος του 'καλού' αφεντικού κατέρρευσε πολύ γρήγορα. Είναι προφανές ότι όσο 'καλό' και να είναι ένα αφεντικό δεν μπορεί να κάνει πολλές και μόνιμες παραχωρήσεις γιατί (πολύ χοντρικά) θα τον φάνε οι ανταγωνιστές που δεν θα κάνουν.
Πιο απλά, ακόμα και αν οι 99 από τους 100 εργοδότες αύξαναν τους μισθούς από μόνοι τους, ο ένας που δεν θα το έκανε θα είχε τεράστιο πλεονέκτημα στην αγορά λόγω του χαμηλότερου κόστους εργασίας. Αναγκαστικά λοιπόν και οι υπόλοιποι θα τον ακολουθούσαν για να παραμείνουν ‘ανταγωνιστικοί’.
Τα σωματεία είναι η πρωταρχική και η μόνη μορφή οργάνωσης των εργαζόμενων. Μπορεί να περιλαμβάνουν τους εργαζόμενους σε μια επιχείρηση, τους εργαζόμενους σε ένα κλάδο (π.χ. τραπεζοϋπαλλήλους, λογιστές, ασφαλιστές, εμποροϋπάλληλους, ναυτεργάτες) ή ακόμα ευρύτερες κατηγορίες (π.χ. δημόσιοι υπάλληλοι). Τα σωματεία εκφράζουν συμφέροντα εργαζόμενων που έχουν κάποιο ή κάποια κοινά χαρακτηριστικά στη δουλειά τους. Συνεργαζόμενα όμως μεταξύ τους μπορούν να εκφράσουν και συνολικότερα δικαιώματα των εργαζόμενων. Η Ομοσπονδία Τραπεζουπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδας (Ο.Τ.Ο.Ε.) διαπραγματεύεται κάθε χρόνο την Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που αφορά το σύνολο των εργαζόμενων στις Τράπεζες. Όποιες και όσες κατακτήσεις είχαν οι εργαζόμενοι κατά το παρελθόν στον κλάδο μας, οφείλονται ακριβώς στην οργανωμένη δράση των σωματείων, της Ομοσπονδίας, και σε τίποτα άλλο.
Πως αντέδρασαν και αντιδρούν οι εργοδότες; Με τη δημιουργία μιας εργατικής αριστοκρατίας. Με λίγα λόγια εξαγοράζουν κάποιους συνδικαλιστές, τους προωθούν σε ηγετικές θέσεις και προσπαθούν να χαλιναγωγήσουν το κίνημα των εργαζόμενων. Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουν βασικά δυο στόχους. Πρώτον, κρατάνε ήσυχους και αδύναμους τους εργαζόμενους. Δεύτερον, ξεφτιλίζουν το θεσμό του σωματείου, αφού αργά ή γρήγορα οι εργαζόμενοι καταλαβαίνουν ότι τους κοροϊδεύουν. Δυστυχώς όμως το να καταλάβεις ότι κάποιος σε κοροϊδεύει δεν αρκεί για να αντιδράσεις. Αν δεν ξέρεις τι να κάνεις τότε ή φεύγεις ή προσπαθείς να γίνεις και συ ένας από αυτούς που κοροϊδεύουν.
Αυτό που χρειάζονται σήμερα οι εργαζόμενοι είναι να βρίσκονται και να συζητούν, να βάζουν κάτω τα προβλήματά τους και να βρίσκουν τρόπους να διεκδικήσουν αποτελεσματικά τα δικαιώματά τους. Απέναντι στους εργοδότες και απέναντι στην άδικη πολλές φορές νομοθεσία. Ακριβώς επειδή έχουν να κάνουν με οργανωμένες και συλλογικές δομές (κυβέρνηση, ενώσεις εργοδοτών κλπ) δεν έχουν άλλη επιλογή από το να οργανωθούν και αυτοί αντίστοιχα. Μόνο έτσι έχουν πιθανότητες να αντιμετωπίσουν τα όπλα που διαθέτει ο αντίπαλος: απόλυση, μείωση μισθού, στέρηση δικαιωμάτων κλπ.
Η μορφή λοιπόν της οργάνωσης αυτής είναι το σωματείο. Πρέπει να τονιστεί ότι ο ίδιος ο θεσμός δεν είναι σκάρτος επειδή τα τελευταία χρόνια υπάρχουν συνδικαλιστές που βρίσκονται και εξυπηρετούν με τη στάση τους, τα συμφέροντα της εργοδοσίας. Μόνο με τη μαζική συμμετοχή και βούληση των εργαζόμενων μπορούν αυτοί να παραμεριστούν. Γιατί δυστυχώς γι αυτούς, κάθε φορά πρέπει να εκλέγονται.
